RECEB-İ ŞERİF

Recep Kelimesi Üzerine

- Recep.

Lâfzı, iştikak yollu çıkan isimler arasında sayılır. Kelime kökü de:

- Tercip.

Masdarı köküdür.Tercib ise. Araplara göre şu demeğe gelir:

- Saygı.

Yani: Tâzim.

Bu aya saygı gösterip tâzim edildiği zaman şöyle denir:

- Ben bu aya saygılı oldum. (Recebtü hâzeşşehre)

Bu tâbir, Habbab b. Münzir b. Cümuh’un sözünde dahi geçmiştir. Ki, bu Sakîfe-i Beni Sâide'de olmuştu. Şöyle ki:

Rasulüllah (SAV) Efendimiz vefat ettiği gün, tayin edilecek halife için, ansar ve muhacirin ihtilâfa düştüler. Bu arada, ansar, muhacirine şöyle dedi:

- Bir emir sizden olsun; bir tane de bizden.

Bu sırada, Habbab kızdı; kılıcını çekti ve şöyle dedi:

- Ene cüzeylehal-Muhakkek ve uzaykuhal-mürecceb. (Kavmim arasında ulu, onların boyun eğip saygı gösterdiği biriyim.)

Burada; bu cümlenin biraz lugat manâsına göre ayrıntılarına girelim:

- Cüzayk.

Tâbirini kullanmıştır ki; şu demeğe gelir:

- Sahiplerine göre pek değerli bir hurma ağacıdır. Bilhassa, meyvelendiği zaman, devrilmemesi için ona dayanak verirler.

- Recbe.

Lâfzının bir başka manâsı dahi, şudur: Hurmalığın çevresindeki bina.

Biraz da:

- Cüzeylühal-Muhakkek

Deyimi üzerinde duralım. Şu manâya gelir:

- Bilhassa uyuz develerin sürtünüp kaşındığı hurma kütüğü. Yani Küçüğü.

Denilmiştir ki:

- Cezel.

Kelimesinin manâsı şudur: Develerin sürtünüp kaşınmaları için, ağıllarına dikilen kütük.

Bayezid, Yahya b. Ziyad Ferra'dan naklen şöyle anlattı:

- Bu aya receb adının verilmesinin sebebi şudur ki: Bu ayda Araplar, hurmaları bol ağaçlara, destek verirler. Kökünden taa dalına kadar bağlarlar. Tâ ki: Rüzgâr sallayıp onun meyvelerini düşürmeye .

Bu işi yaptıkları zaman da, şu tâbiri kullanırlar:

- Reccebtün-nahle. (Yani: Hurmaya destek verdim.) Receb, tâbiri için şöyle diyen de vardır:

- Tercib.

Kelimesi şu manâyadır: Hırsızlık ve daha başka yollardan almak isteyenlerden, meyvelerinin yere düşmesinden korumak için, hurma dallarına dikenlik yapmak.

Şöyle diyenler dahi vardır:

- Hurmanın meyveli dalları eğildiği zaman, yere düşmemesi için ona verilen destek işinin adı: Tercib'dir.

Şöyle diyenler dahi vardır:

- O lâfız, Arap dilinden bir kelime olup bir şeyden heybete kapıldıkları zaman:

- Reccebtüş-şey'e (O şeyden heybete kapıldım)

Derler.

Bazıları dahi:

-Tercib.

Tâbirini, hazırlanmak manâsına almışlardır. Zira, bu manâda, Rasulüllah (SAV) Efendimiz şöyle buyurmuştur:

- “Receb ayı içinde, şâban ayı için çokça hayır tercib edilir. (Yani hazırlanır.)”

Bazıları da demiştir ki:

- Tercib, Allah-ü Teala’nın (CC) zikrini tekrar ile, ona tâzim etmektir. Zira, melekler dahi; içinde Yüce Allah’ı (CC) tesbih, tahmid, takdis bulunan seslerini tercib ederler. (Yani: Tekrar ile yükseltirler)

Bazıları dahi, bu ayı receb değil de:

- Recem.

Diye anlatmışlardır. Zira, bu ayda, müminlere eziyet etmemesi için şeytan recm’ edilir. (Yani: Bir yana atılır.)

- Receb.

Lâfzı, (Arapça aslına göre) üç harften ibarettir. Şöyle ki: RA CİM BA.

RA    : Yüce Allah’ın (CC) rahmetine işarettir.

CİM : Yüce Allah’ın (CC) cömertliğine delildir.

BA    : Yüce Allah’ın (CC) iyiliğini ve ihsanını anlatır.

Anlatılan manâya göre: Bu ayın başından sonuna kadar, kullar üç ihsan gelir. Şöyle ki:

a) Azab olmadan bol rahmet;

b) Cimrilik olmadan bol bol cömertçe vermek.

c) Cefasız, safalı ihsan.